Bir çox insan səhər gözünü açdıqda fiziki olaraq sağlam olsa belə, içində izaholunmaz bir gərginlik və boşluq hiss edir. Günü heç bir səbəb olmadan enerjisiz, kefsiz keçirmək artıq adiləşib. Bu hal çox vaxt stress, yorğunluq və ya sosial təzyiqlərlə izah olunur. Amma çox az adam bu vəziyyətin səbəbinin, düşündüyü kimi, psixoloji deyil, bədəninin dərinliklərində – bağırsaq florasında ola biləcəyini düşünür.

Müasir elmi araşdırmalar təsdiqləyir ki, bağırsaqlar təkcə qidaların həzmi üçün deyil, həm də emosiyaların tənzimlənməsi üçün mühüm funksiyaya malikdir. Bağırsaqlarda yerləşən və yüz milyonlarla sinir hüceyrəsindən ibarət olan enterik sinir sistemi, beyinlə birbaşa əlaqə saxlayan mürəkkəb bir sistem kimi fəaliyyət göstərir. Bu səbəbdən bağırsaqlar tez-tez “ikinci beyin” adlandırılır.

Bu “ikinci beyin”, bəzilərinin düşündüyündən daha çox funksiyaya sahibdir. Misal üçün, bədənin serotonin – yəni “xoşbəxtlik hormonu”nun – təxminən 90%-i bağırsaqlarda istehsal olunur. Bu fakt, emosional vəziyyətimizin yalnız zehni deyil, bioloji və mikrobioloji proseslərdən də asılı olduğunu ortaya qoyur. Yəni özümüzü yaxşı və ya pis hiss etməyimizin səbəbi, çox vaxt bağırsağımızda yaşayan mikroorqanizmlərin vəziyyətidir.

Bu mikroorqanizmlər – yəni bağırsaq mikrobiotası – sadəcə qidaların parçalanmasına kömək etmir. Onlar eyni zamanda hormon səviyyələrini, immun cavabları və beyinlə əlaqə quran sinir yollarını da tənzimləyir. Yəni bu mikroskopik orqanizmlər təkcə müşahidəçi deyillər – bizim əhvalımıza birbaşa təsir edən aktiv iştirakçılardır.

Lakin bu sistem çox həssasdır. Yanlış qidalanma, tez-tez istifadə edilən antibiotiklər, yuxusuzluq və ya stress mikrobiota balansını poza bilər. Nəticədə disbioz – yəni faydalı və zərərli bakteriyalar arasındakı tarazlığın pozulması – baş verir. Bu vəziyyət özünü təkcə mədə-bağırsaq narahatlıqları ilə deyil, həm də emosional pozuntularla göstərə bilər.

Disbioz zamanı aşağıdakı simptomlar müşahidə oluna bilər:

• Səbəbsiz narahatlıq və gərginlik hissi

• Yuxu rejiminin pozulması

• Konsentrasiyanın azalması

• Həyata qarşı marağın zəifləməsi

• Qeyri-izaholunan kefsizlik və əhval düşkünlüyü

Bu simptomların ortaya çıxmasında əsas rol oynayan isə bağırsaq–beyin oxudur. Bu sistem vagus siniri, hormonal və immun mexanizmlər vasitəsilə iki istiqamətli informasiya axınını təmin edir. Yəni beyində baş verən hər dəyişiklik bağırsağa, bağırsaqdakı balanssızlıq isə birbaşa beynə ötürülür.

Bu balansı yenidən qurmaq üçün sinbiotiklər mühüm vasitə hesab olunur. Sinbiotiklər – probiotiklər (faydalı bakteriyalar) və prebiotiklər (onların böyüməsi üçün lazım olan qida maddələri) birlikdə təqdim olunan bioaktiv komplekslərdir. Onlar bağırsaq mikrobiotasının sağlam strukturunu bərpa edərək, disbiozun qarşısını alır və emosional vəziyyətin yaxşılaşmasına dəstək olur.

Təsəvvür edin:
Siz sinbiotiklərlə zəngin bir rasion qəbul etdikdə bağırsaq mühiti yaxşılaşır, serotonin istehsalı artır, vagus siniri bu “pozitiv siqnalları” beyinə ötürür və nəticədə özünüzü daha enerjili, balanslı və sakit hiss edirsiniz. Və bu dəyişiklik tamamilə bioloji mexanizmlərə əsaslanır.

Son illərdə aparılan elmi tədqiqatlar, xüsusilə də 2023-cü ildə dərc olunmuş genişmiqyaslı bir meta-analiz, göstərdi ki, sinbiotik istifadəsi depressiya, anksiyete və hətta posttravmatik stress pozuntusu kimi psixoloji problemlərdə müsbət təsir göstərir.

Lakin bu məsələ yalnız tibbi nəticələrlə məhdudlaşmır. Bu tapıntılar insan haqqında fəlsəfi düşüncə tərzimizi də dəyişməyə vadar edir. Əgər bizim hisslərimiz, qərarlarımız, hətta gündəlik davranışlarımız bağırsağımızdakı bakteriyaların fəaliyyətindən təsirlənirsə – onda biz özümüzü necə dərk edirik?

Bəlkə də insan, düşündüyümüzdən daha çox mikroskopik canlıların harmoniyasında yaşayan bir orqanizmdir. Və bu harmoniya pozulduqda, sadəcə bədən deyil, şüur da bu balanssızlıqdan təsirlənir.

Belə olan halda “bugün özümü pis hiss edirəm” cümləsi artıq sadə bir emosional ifadə deyil – bu, bəlkə də bədənimizin içindən gələn siqnalların səssiz etirafıdır. Doğru tərcümə isə belə səslənə bilər:
“Bağırsağımın mikrobiotik balansı pozulub və bu dəyişiklik beynimə siqnallar göndərir.”

Bu baxış, bədəni və ruhu bir-birindən ayrı deyil, bir-biri ilə ahəngdar işləyən sistemlər kimi görməyə imkan verir. Və bu sistemlərin bir-birinə təsiri, bəzən bizim emosional qərarlarımızdan daha güclüdür.

Zed Pharma bu konsepsiyanı dəstəkləyən müasir yanaşmalar əsasında formalaşdırılmış sinbiotik komplekslər təqdim edir. Onların məhsulları təkcə faydalı bakteriyaları təqdim etmir – eyni zamanda onların bağırsaqda uzunömürlü yaşamasını təmin edən prebiotiklərlə də zənginləşdirilib.

---

Zed Pharma sinbiotikləri yalnız həzm sistemini deyil, sizin ruh halınızı da nəzərə alır. Bəzən əhvalımız, sadəcə daxili tarazlığımızın səssiz əks-sədasıdır. Və bu tarazlığı bərpa etmək öz əlinizdədir.