İsti yay günlərində günəş altında uzun müddət qalmaq bədən üçün ciddi təhlükə yarada bilər. Günvurma — başın və digər orqanların birbaşa güclü günəş şüaları altında qalması nəticəsində daxili temperaturun təhlükəli dərəcədə yüksəlməsidir. Bu halda bədən istiliyin tənzimlənməsində çətinlik çəkir və nəticədə müxtəlif sağlamlıq problemləri yaranır. Əvvəlcə halsızlıq, baş ağrısı, başgicəllənmə və ürəkbulanma kimi yüngül əlamətlər müşahidə oluna bilər. Lakin vaxtında müdaxilə edilməsə, bu vəziyyət tezliklə huşun itirilməsinə, qıcolmalara və hətta həyati risklərə gətirib çıxara bilər. Xüsusilə uşaqlar, yaşlılar və ürək-damar və sinir sistemi xəstəlikləri olan şəxslər bu baxımdan daha risklidir.
Günvurmadan qorunmaq üçün ilk öncə günəş altında qalma müddətini azaltmaq lazımdır. Xüsusilə günəşin ən güclü olduğu 11:00–16:00 saatlarında açıq havada uzun müddət olmaqdan çəkinmək tövsiyə olunur Çölə çıxmaq məcburidirsə, açıq rəngli, yüngül və hava keçirən pambıq və ya kətan geyimlər seçin. Başınızı geniş kənarlı papaqla, gözlərinizi isə UV filtrləri olan eynəklə qorumaq xeyirlərinizədir
Bədəni sərin saxlamaq üçün kifayət qədər su içmək vacibdir. Gündə 2–2,5 litr su qəbul etmək sağlamdır; xüsusən tərləmə ilə itirilən mineralları bərpa etmək üçün mineral su və təbii meyvə şirələri faydalıdır. Qəhvə, güclü çay və qazlı içkilər isə susuzluğu aradan qaldırmaq əvəzinə orqanizmdən su itkisini sürətləndirə bilər
Çölə uzun müddət qalacaksanız, kölgəli yerlərdə fasilə ilə istirahət edin. Bədəni sərin saxlamaq üçün nəm dəsmallar istifadə edin və ara-sıra üz və boyunu yuyun. Fiziki fəaliyyətləri səhərin erkən saatlarına və ya axşamüstünə planlaşdırmaq daha təhlükəsizdir
Günvurma əlamətlərini tanımaq həyati önəmlidir. Baş ağrısı, başgicəllənmə, ürəkbulanma, dəridə qızarma, bədən istiliyində artım hiss olunarsa — dərhal kölgəyə keçin, sıx geyimi boşaldın, bədəni ilıq (çox soyuq olmayan) su ilə sərinləyin və bol maye qəbul edin. Əgər qıcolma, şüur pozulması və nəfəs darlığı kimi ağır simptomlar müşahidə olunursa, dərhal təcili tibbi yardım çağırılmalıdır
Bu təkcə yay üçün deyil, həmçinin iqlim dəyişikliyi ilə artan istilik dalğalarında özünüzü qorumaq üçün də vacibdir. Məsələn, Azərbaycan kimi ölkələrdə həddindən artıq isti günlərdə təcili yardım çağırışlarının və ölüm hallarının artması müşahidə olunur
Yekun olaraq, sadə, ancaq effektiv bu qaydalara əməl etməklə yay günlərini həm təhlükəsiz, həm də sağlam keçirə bilərsiniz. Özünüzə və yaxınlarınıza qoyulan qayğını unutmayın — günəşdən zövq alın, amma onun zərərli təsirlərindən qorunmağı da unutmayın ki, istinin enerjisi sizə yalnız fayda etsin.
